Przyroda Puszczy Białowieskiej > Galeria | Strona główna

Panuje tu swoisty mikroklimat: puszcza magazynuje ciepło latem i oddaje je jesienią, w zimie natomiast pochłania chłód i zwraca go wiosną. W zależności od warunków (gleby, cieków wodnych) występują tu łęgi, grądy, olsy, borealne świerczyny, bory bagienne, bory iglaste, bory mieszane i inne połączone sieciami wzajemnych zależności.
Grądy – las mieszany wielowarstwowy, z bogatym podszytem i runem. Dominują tu grab, lipa, dąb.
Bory iglaste rosną na glebach ubogich i kwaśnych. Występują tutaj świerki i sosny z domieszką drzew liściastych., mchy paprocie orlice i zimozielone krzewinki (np. borówka czernica). Świerk zacienia dno lasu, w borze sosnowym jest jaśniej. Na piaszczystych wydmach występuje bór chrobotkowy.
Bory bagienne powstają na torfowiskach wysokich. Rosną tutaj sosny, brzozy omszone i rzadziej świerki, a w obniżeniach mchy torfowce, wełnianki pochwowate, modrzewice zwyczajne i żurawiny błotne, nieco wyżej – zioła, krzewinki i krzewy.
Olsy to lasy bagienne, gdzie dominuje olsza czarna. Może jej towarzyszyć brzoza i rzadziej świerk. U nasady drzew powstają żyzne kępy, na których rosną rośliny typowe dla borów, w wodzie natomiast rośliny bagienne.
Borealne świerczyny powstają często na drodze sukcesji biologicznej z olsów. Świerki wspierają się na wyniesionych korzeniach, które pokrywa mech. Nadal występują niecki z błotem torfowym.
Łęgi rosną wzdłuż cieków wodnych. Występują tu olchy, jesiony i świerki. Warstwa runa i podszytu są bardzo bujne. Pokrzywa może tu dochodzić do 2 m wysokości.
Bory mieszane łączą cechy lasu liściastego i boru. Występują tutaj: dąb, świerk, sosna, brzoza i osika, a w niższych warstwach grab i lipa, w poszycie świerk, brzoza i grab. Flora jest bardzo bogata: borówki brusznice, borówki czernice, siódmaczki leśne, storczyki, leszczyny, przylaszczki, zawilce, fiołki, lilie złotogłów, paprocie orlice, konwalie majowe, nawłocie zwyczajne, miodowniki melisowate, kokoryczki wonne, turówki wonne oraz setki gatunków grzybów.

Puszcza Białowieska to relikt odległej przeszłości, ostatni nizinny las europejski naturalnego pochodzenia. Ochrona przyrody trwa tutaj od czasów Jagiellonów ad famam regni. Była puszczą królewską, gdzie jedynie władcy mieli prawo polować. Po trzecim rozbiorze Polski puszcza stała się dobrem carów, a po odzyskaniu niepodległości prezydent Ignacy Mościcki zorganizował w Białowieży wiele polowań reprezentacyjnych.

W roku 1918 zginął ostatni żubr nizinny. Dziesięć lat później przywieziono do rezerwatu dwa pierwsze osobniki. W 1932 roku powołano Park Narodowy w Białowieży, a w 1947 roku utworzono Białowieski Park Narodowy. W roku 1977 UNESCO uznało go za jeden ze światowych Rezerwatów Biosfery, a w 1979 roku został wpisany na Listę Obiektów Światowego Dziedzictwa Ludzkości.

Grzyby - na terenie Puszczy Białowieskiej występuje około 3000 gatunków, w tym około 430 kapeluszowych. Sprzyja im wilgoć utrzymująca się nad ziemią. Nasycenie runa parą wodną może sięgać 100%. Grzyby eliminują chore is słabe organizmy. Rosną na każdym podłożu, potrafią rozkładać drewno.
Porosty to symbiotyczny organizm złożony z grzyba i glonu. Są wskaźnikami jakości środowiska. W Puszczy występuje ich około 250 gatunków. Pnie drzew mogą być całkowicie zarośnięte plechami krzaczkowatymi, listkowatymi, włosowatymi brodaczkami i włostkami.
Kwiaty runa (geofity) zakwitają wczesną wiosną. Cała energia słoneczna może wtedy docierać do dna lasu. W marcu zakwita wawrzynek wilczełyko, w kwietniu przylaszczki, w maju lub czerwcu czosnek niedźwiedzi,w czerwcu lilia złotogłów. Łuskiewnik różowy jest pasożytem czerpiącym składniki odżywcze z korzeni żywiciela.
Zwierzęta - Puszcza jest schronieniem dla 18 gatunków ptaków zagrożonych wyginięciem. Z czworonogów oprócz żubrów można tu spotkać rysie i wilki. Dorosły ryś potrzebuje terytorium 150 km2.

Puszcza szumiała od ptactwa i zwierza,
I z Bogiem jeszcze nie było przymierza,
Nie było także puszczą żadnej drogi…

Wincenty Pol

---

Na podstawie: Puszcza Białowieska / Jan Walencik. - Wrocław : Wydawnictwo Dolnośląskie, 2001.